Featured Articles #2

Onze Activiteiten

Donatie vernieuwing rieten dak historische museum-en zandstrooiboerderij
Meer Info
De Zwaantje Hans-Stokman’s Hof is een fraai gerestaureerde boerderij met schuur uit hoogstwaarschijnlijk de 17de eeuw. In 1877 (te zien aan de gevelsteen boven de baanderdeur) heeft er een verbouwing plaatsgevonden, de boerderij is toen ingekort. De familie Hans is eigenaar geworden in 1885. Deze familie, afkomstig uit de Graafschap Bentheim in Duitsland, heeft bijna 100 jaar in deze boerderij gewoond. Een van de laatste leden van de familie (Zwaantje Hans) heeft door het zandstrooien van deze boerderij een toeristische attractie van formaat gemaakt.
Op de deel worden diverse voorwerpen tentoongesteld die vroeger in en om de boerderij werden gebruikt. Ook bevinden zich in de collectie orginele stenen en vuistbijlen uit de prehistorie die in Schoonebeek zijn gevonden. Er is ook een replica uit het zogenaamde “Bronsput van Schoonebeek”, waarvan de orginelen zich bevinden in het museum van oudheden te Leiden en het Provinciaal Museum te Assen.
De zandstrooiboerderij is de rest van dit jaar gesloten in verband met een flinke verbouwing en uitbreiding.
- De deel van de boerderij is volledig gestript en de wagenschuur is helemaal afgebroken. Op de deel wordt na de verbouwing een olie info centrum ingericht door de Nederlandse Aardolie Maatschappij. De mensen van het Archief van Stichting de Spiker hebben daar ook een grote stem in.
- De nieuwe wagenschuur met de oude gebinten wordt met 2 segmenten uitgebreid. Hierin ontstaat een mooie vergader- en expositieruimte. Zodra er meer nieuws is over de opening hoort u het van ons.

Bijdrage publicatie "Den Oever"
Meer Info
Den Oever is een kleine buurtschap ten zuiden van Emmen. De eerste bewoning is bekend van 1560. Aan het begin van de 19e eeuw was het buurtschapje uitgegroeid tot vier boerderijen. Door een grote brand in de zomer van 1846 bleef er maar één boerderij staan.
Bert J. Finke beschrijft de behuizing- en bewoningsgeschiedenis van alle boerderijen die tot het midden van de 19e eeuw in de buurtschap Den Oever werden gebouwd. Een reconstructie aan de hand van diverse bronnen laat zien waar de afgebrande boerderijen oorspronkelijk hebben gestaan. Genealogieën van de families Ten Oever (1560-1741) en Oevermans (1741-heden) maken de band tussen de erven en de families aanschouwelijk.

Bijdrage publicatie "Oud Zandpol"
Meer Info
Zandpol is een (veen)arbeidersdorp in de voormalige gemeente Schoonebeek tegen de grens van de gemeente Emmen. Het eerste huisje werd gebouwd in 1877 op een lage zandrug in het veen, waarnaar later het dorp 'Zandpol' werd genoemd. Een deel van de huisjes en keten die hier stonden werden gebouwd en verhuurd door Schoonebeeker boeren, maar een aantal individuele bewoners bouwden naast hun eigen woning andere huizen voor de verhuur. Zo groeide het dorp langzamerhand.
Bert J. Finke beschrijft naast de dorpsgeschiedenis de behuizing- en bewoningsgeschiedenis van alle huizen die tussen 1877 en 1950 in Zandpol zijn gebouwd. Een reconstructie aan de hand van kadastrale kaarten laat zien waar de inmiddels afgebroken huizen hebben gestaan, evenals die van de huidige woningen. Per huis wordt de geschiedenis beschreven en de gezinssamenstelling van de bewoners.

Bijdrage Renovatie luchtwachttoren Schoonebeek
Meer Info
De Luchtwachttoren Post 7Z3 is in 1954 in opdracht van het Korps Luchtwachtdienst van het Ministerie van Defensie gebouwd. De Schoonebeeker toren maakte deel uit van een landelijk netwerk van 276 luchtwachtposten, waarvan er tussen 1951 en 1955 ongeveer 139 speciaal voor dit doel werden gebouwd. Het ontwerp van de luchtwachttorens is van de Haagse architect Marten Zwaagstra. De luchtwachttorens hebben allen een kenmerkende verschijningsvorm met prefab betonnen raatbouw-elementen.
In Drenthe zijn slechts 2 van deze torens bewaard gebleven (de andere Drentse toren staat in de boswachterij Ruinen, vlakbij Echten). De Luchtwachttoren in Schoonebeek is 10,50 meter hoog en is gelegen aan de noordzijde van het Schoonebeekerdiep, een beek die ter plaatse de grens met Duitsland vormt.
Stichting Drents Monument heeft zich in de afgelopen jaren sterk gemaakt om de Luchtwachttoren (Post 7Z3) te restaureren en een zinvolle functie te geven. Stichting Vrienden van de Luchtwachttoren Schoonebeek zal met vrijwilligers het dagelijks beheer van de toren en omgeving verzorgen. Zij zullen daarnaast rondleidingen verzorgen en beklimmingen begeleiden.

Financiering dendrochronologisch onderzoek
Meer Info Knipsels
Door middel van dendrochronologisch onderzoek kan vastgesteld worden hoe oud de daadwerkelijke constructies zijn van de ruim 30 boerderijen in Schoonebeek. De informatie die dat oplevert, kan weer een heel nieuw inzicht opleveren in de geschiedenis van Schoonebeek.
Alle boerderijen die onderzocht zijn, hebben een ankerbalkconstructie. De resultaten geven aan dat er tussen de inventarisatie van de boerderijen voor de grondschatting en de waardering van huizen en hoven in 1654 en de huidige boerderijen vaak een groot verschil zit. Veel hout van de constructies is gedateerd nà de vermelding van een huis op die plaats. Slechts een paar oudste vermeldingen komen met de datering overeen. Rond 1750 is een tweede ronde door de belastingambtenaren langs de boerderijen gemaakt. Alles wat na 1654 nieuw gebouwd of uitgebreid was, werd van een nieuwe waardering voorzien. Veel dateringen passen in die tweede ronde. Er is echter ook oud hout opnieuw gebruikt. Soms is dat te zien aan oudere telmerken of aan verbindingssporen die op de huidige plaats geen betekenis hebben. In het Westersebos is hout uit de zestiende eeuw aangetroffen, in het Middendorp ook hout uit de vijftiende eeuw.
Het feit dat dit onderzoek gelijktijdig is verricht aan zo veel boerderijen in één dorp gebouwd vóór 1832 is in Nederland en mogelijk ook in Europa volstrekt uniek.

Sponsoring uitgave "Hottinger Atlas"

Tussen 1773 en 1794 hebben militaire ingenieurs een aanzienlijk deel van Noord- en Oost-Nederland in kaart gebracht. Dit gebeurde in vier fasen. Als eerste stap werden de Rijn, Waal en IJssel, met een strook van ongeveer vijf kilometer aan weerszijden gekarteerd. Vervolgens werden Salland en de Graafschap in kaart gebracht. Als derde stap gebeurde dat met Twente en het oosten van Drenthe en Westerwolde. Tenslotte werd een gebied rond de stad Groningen gekarteerd.
In totaal vervaardigden de ingenieurs 118 kaarten, allen op een schaal van 1:14.400. Door de grote schaal zijn details, zoals grondgebruik, heidevelden, venen, riviertjes, en bebouwing goed te herkennen. De kaarten zijn van grote waarde voor onze kennis van het historische van het landschap. Voor het overgrote deel van het getoonde gebied vormen zij de oudste afbeeldingen.
Deze bijzondere atlassen, uitgebracht door H.J. Versfelt in samenwerking met de Drents Historische Vereniging, vormen één van de belangrijkste, zo niet de belangrijkste, serie handschrift kaarten van ons land. De in 2003 uitgegeven atlas met alle Hottinger-kaarten is inmiddels uitverkocht.

Bijdrage Locomobiel Smalspoormuseum te Erica
Meer Info
De locomobiel en de aardappels van Jan Klaster
Tot 1983 groeven de mensen in Zuidoost-Drenthe veen af. De onderste laag van het veen was drijfnat. De persturfmachine perste het water eruit. Nadat de blokken nog een tijd op het veld gedroogd werden, had je goed brandbare turfjes. De persturfmachine werd aangedreven door deze mobiele stoommachine, ook wel locomobiel genoemd.
De locomobiel van het Smalspoormuseum deed dienst in zuidoost Drenthe tot in de zeventiger jaren. Na een aantal jaren van stilstand kwam hij als een bonk roest naar het Smalspoormuseum. Ook daar stond de locomobiel een paar jaar buiten. In 2009 had het museum, met o.m. een gift van de Stichting Poppen, voldoende gelden verworven om te starten met de restauratie.
Eén van de vrijwilligers die hier aan werkte was Jan Klaster (overleden in 2012). Hij had vroeger zelf met de locomobiel gewerkt en hielp nu mee met de restauratie. Hij vertelde de volgende mooie anekdote over de locomobiel: “Een stoommachine heeft water nodig om stoom te maken. Dat water haalden we uit de kanalen die door het veengebied liepen. Als hierbij de koppeling lekte”, aldus Jan, “dan gooiden we gewoon een paar aardappelen in de machine. Die zorgden dat de pakkingen gedicht werden.”

Sponsoring van informatiepanelen Katshaar- en Emmerschans
Meer Info
Militaire versterkingen zoals schansen werden in Drenthe hoofdzakelijk in de 17e en 18e eeuw aangelegd. Hun functie was het bewaken van belangrijke verbindingswegen, met name aan de oostgrens. In de zuidoosthoek van Drenthe heeft een aantal schansen gelegen die de wegen beheersten die door het onherbergzame veen naar het Drents Plateau liepen.
Vele schansen zijn verdwenen, maar de Zwartendijksterschans, Emmerschans en Katshaarschans bleven bewaard en kwamen in 2009 in beheer bij Stichting Het Drentse Landschap toen de Stichting Oud-Drenthe haar eigendommen overdroeg.
Het huidige natuurgebied rond de Katshaarschans wordt samen met Staatsbosbeheer beheerd.
In 2011 en 2012 zijn de beide schansen opgeknapt door het verwijderen van opslag en het plaatsen van rasters. Inmiddels begrazen de heideschapen beide schansen.

Ook zijn informatiepanelen geplaatst om de bezoeker op de hoogte te stellen van de roemruchte geschiedenis van deze bijzondere historische plaatsen.

Sponsoring herbouw Wilmsboo te Nieuw-Schoonebeek
Meer Info
Op 4 Juni 2008 opende Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet der Nederlanden op feestelijke wijze de in 2004 afgebrande boo. Door de brand was een einde gekomen aan een sinds de 15e eeuw cultuurhistorisch fenomeen van verspreid liggende veehutten of rundveestallen. Deze verblijfplaatsen van herders lagen in het madeland van het Schoonebekerdiep. Met behulp van velen slaagden Stichting Spiker en Stichting Het Drentse Landschap erin om de Wilms’boo (daterend uit 1654) te herbouwen. Hierbij werd het pand gemoderniseerd zodat permanente bewoning mogelijk zou zijn.

Sponsoring Stichting Collectie Brands
Meer Info
Gedurende 65 jaar verzamelde Jans Brands heel veel boeken en objecten, zo ontstond een uitzonderlijke collectie. Jans zag als kind het bijzondere van alledaagse dingen en wat anderen weg zouden gooien bewaarde hij. Op rommelmarkten kocht hij boeken en voorwerpen die hij interessant vond en op veilingen wist hij unieke en kostbare objecten te verwerven. Zo groeide de verzameling in omvang, onderwerpen en waarde. Jans is zijn hele leven vrijgezel gebleven en gedurende 65 jaar verzamelde Jans Brands heel veel boeken en objecten. Jans zijn adagium is altijd geweest "waarom zou je dingen weggooien, dan zie je het later nooit weer". En in de boerderij was toch ruimte genoeg. Na zijn werkzame leven als administrateur (meestal) ging Jans op 55 jarige leeftijd met pensioen. Vanaf dat moment was hij altijd op veilingen en bij antiquariaten te vinden. Zijn verzameling groeide zodanig in waarde en werd zo omvangrijk dat de boerderij eigenlijk te klein werd. Dus moest er een nieuw onderkomen komen voor zijn verzameling.

Bijdrage borstbeeld van Max Douwes in Klijndijk
Meer Info
Op initiatief van de Historische vereniging Carspel Oderen is in Klijndijk bij de kolk van de Zietak een bronzen borstbeeld opgericht van de Drentse schrijver Max Douwes (1923-1998).

Max Douwes kreeg in Drenthe grote bekendheid als de geestelijk vader van verhalenverteller Mans Tierelier. Hij bedacht onvergetelijke personages als Ol’ Domnee, Aorend van de Roege Bulten, Klein Rieksie en Jans Druppien.

Max Douwes heeft met zijn werk in de loop der jaren een buitengewoon belangrijke bijdrage geleverd aan de belangstelling voor de Drentse taal en de regionale omroep van Drenthe.

Douwes werd ook bekend als NCRV-regisseur van Swiebertje, Stiefbeen en Zoon en De Scheepsjongens van Bontekoe. In 1965 voltooide hij de hertaling van het Nieuwe Testament in het Drents. Na het Matteüs- evangelie in 1988, verscheen in 2004 het hele Neie Testament bij Het Drentse Boek.
Naast zijn radio en tv-werk verzorgde Douwes wekelijks in diverse kranten damrubrieken, waarin hij de lezers damproblemen voorschotelde. Hij genoot op dit terrein landelijk aanzien. Damproblematiek was zijn grootste hobby. In 1992 werd hij benoemd tot Maitre International Problemiste honoris causa.

In oktober van dit jaar is in de nacht het beeld van schrijver Max Douwes gestolen.
De diefstal van het borstbeeld is een hele schok voor het dorp Klijndijk, mevrouw Douwes en de kinderen, de kunstenares, de HV Carspel Oderen, Plaatselijk Belang Klijndijk en allen die Max Douwes (Mans Tierelier), de historie en het kunstwerk een warm hart toe dragen.

Donatie Stichting "Het Frensenhoes"
Meer Info
“Het Frensenhoes” omvat o.a. een authentieke timmerwerkplaats met houtbewerkingmachines en timmergereedschap uit de twintiger jaren van de vorige eeuw, alsmede een houtzaagmachine van omstreeks 1925. De timmerwerkplaats en machines zijn tot op heden intact gebleven. De machines staan nog net zo opgesteld zoals deze in de jaren twintig van de vorige eeuw zijn geïnstalleerd. In 2012 is gestart met het weer volledig operationeel krijgen van de houtzagerij op een wijze die verantwoord en veilig is.

Allereerst is het cement rondom en onder de bielzen en langgeleiders verwijderd. In het verleden werd er bij de inrichting van de zagerij gebruik gemaakt van zelfgemaakte bielzen uit bomen waaraan een platte kant werd gemaakt. Om alles weer in de oude sfeer terug te brengen zijn de oude, verrotte bielzen vervangen door identieke rustieke bielzen. Vervolgens is met vereende krachten gewerkt aan het storten van beton en het verankeren van de rail zodat er geen ongewilde verschuiving optreedt. Zodra het beton is uitgehard worden de planken waaraan de langgeleiders zijn gehangen verwijderd en zal er gestart worden met de restauratie van de aandrijving.
De renovatie van timmerwerkplaats en houtzagerij zin inmiddels voltooid. Op 18 juni 2019 is het Frensenhoes feestelijk geopend.

sponsoring van de natuur-en milieuvereniging "het Stroomdal" te Schoonebeek
Meer Info Knipsels
Zoals duidelijk zal zijn, is 'Het Stroomdal' geen 'vogeltjesvereniging'. Het is een natuur- en milieuvereniging in de breedste zin van het woord. Het Stroomdal heeft een paraplufunctie waaronder verschillende kleinere werkgroepen actief zijn.
Onder deze 'paraplu' moet het goed toeven zijn. De werkgroepen moeten hun werk goed kunnen doen en daarbij zonder problemen een beroep kunnen doen op financiële en materiele ondersteuning. De werkgroepen dienen min of meer zelfstandig te functioneren, onder leiding van een werkgroepcoördinator. De afgelopen 16 jaar is aangetoond dat deze manier van werken goed bevalt met als resultaat dat de vereniging is uitgegroeid tot één van de grootste zelfstandige natuurverenigingen in het noorden van Nederland.
Daarnaast wordt er nauw samengewerkt met provinciale en landelijke organisaties en is Het Stroomdal regelmatig te beluisteren op de lokale radiostations om iets over de natuur te vertellen.
Natuurlijk kosten al deze activiteiten veel geld. De vereniging wordt financieel ondersteund door donateurs en incidenteel door de Provincie Drenthe.

Uitgave Kadastrale Atlas Schoonebeek 1832
Meer Info
De uitgave Kadastrale Atlas Schoonebeek 1832 maakt deel uit van de Kadastrale Atlas van Drenthe 1832, die wordt uitgegeven door de gelijknamige stichting, waarin de Drentse Historische Vereniging, de Dienst van het kadaster en de openbare registers in de provicie Drenthe, de Proviciaal Historicus van Drenthe en het Rijksarchief in de provincie Drenthe participeren.
De eerste stappen om tot een kadastrale administratie te komen waren al in de Franse tijd gezet, maar de opmetingen ten behoeve van de kaarten en de taxaties van de onroerende goederen bleken een zeer tijdrovende zaak, zodat de werkelijke invoeren 20 jaar op zich moest laten wachten.
Het doel van het kadaster is tweeledig. Ten eerste een grondslag leveren voor een rechtvaardige heffing van de grondbelasting. Grondbelasting was vóór die tijd een zaak van de gewestelijke en plaatselijke overheden, waardoor er regionaal en lokaal grote verschillen bestonden. Bovendien werd de administratie matig bijgehouden, waardoor er vele onbillijkheden en onjuistheden in de heffing voorkwamen. Het nieuwe systeem was bedoeld om de heffing van de grondbelasting in het gehele land op een en dezelfde leest te schoeien.
Ten tweede dient het kadaster voor de rechtszekerheid met betrekking tot de eigendom en andere zakelijke rechten op onroerende goederen. Om aan die doelstelling te kunnen beantwoorden was het nodig een administratie op te bouwen waarin alle wijzigingen met betrekking tot die zakelijke rechten geregistreerd werden, maar evenzeer was het nodig een bepaalde situatie als uitgangspunt voor die registratie te kiezen